Vanavond is aan de orde de kadernota. Die kadernota is een eerste aanzet voor het beleid dat deze raad gaat voeren in 2017, ook al wordt de begroting van Leudal pas in november vastgesteld.
Het woord begroting doet niet voor niks vermoeden dat het gaat om geld, budgetten, financiële kaders.
En bij veel partijen is het dan ook de gewoonte om de begroting puur financieel te benaderen. Het CDA doet dat ook dit jaar echter liever anders.
Wij beginnen graag met de mensen, de bedrijven en de organisaties in Leudal. Wat hebben de mensen in Leudal is de nabije toekomst nodig? Waar zetten ze zich voor in? En wat moet kunnen rekenen op ondersteuning van de gemeente?
Voor het CDA zijn de mensen in Leudal belangrijker dan de middelen. Dat is de basisgedachte van CDA Leudal als het gaat om de punten die wij nu naar voren brengen als zienswijze op de kadernota.
Om op een goede manier te kunnen reageren is onze inbreng opgedeeld in 3 delen namelijk het sociale deel, het fysieke deel en daarna ook het financiële deel.
Het sociale deel
Het sociale domein is wat ons betreft het hart van onze samenleving,
De initiatieven, de wensen en ook de noden die vanuit onze inwoners komen en zich toespitsen op het goed wonen, goed werken en goed recreëren in Leudal: de zorg, de participatiewet, het onderwijs, de verenigingen, om er maar een paar te noemen.
Tijdens de commissievergaderingen hebben we al een groot aantal van onze CDA-opvattingen naar voren gebracht. Vanavond beperken we ons tot enkele onderwerpen die nu heel specifiek in de kadernota van belang zijn:
Het Samen Zorgenhuis Mariabosch Baexem
U weet dat CDA-Leudal het Samen zorgenhuis altijd een warm hart toe heeft gedragen.
Het CDA begrijpt niet dat het Samen Zorgen Huis nu zo marginaal in de kadernota wordt neergezet.
Deze raad heeft al eerder 1 miljoen euro geoormerkt als gemeentelijke bijdrage, om daarmee ook 1 miljoen euro bijdrage van de provincie vrij te krijgen. Wij zien graag dat er op korte termijn wordt doorgepakt en dat het college niet in 2017, maar nu al in september of oktober met een positief raadsvoorstel komt, waardoor de initiatiefnemers nog dit jaar met de feitelijke start kan worden begonnen. Niet alleen kan dan nog dit jaar met de verbouwing worden gestart, maar kan de Stichting Samen Zorgen ook met de werving van de vrijwilligers starten.
Als het aan het CDA ligt staat hierover niets meer in de begroting 2017, maar is in november met de start begonnen.
Een veilige wieleromgeving in Haelen
Het initiatief voor een veilige wieleromgeving wordt door een groot aantal sportliefhebbers binnen Leudal en de rest van Midden-Limburg krachtig ondersteund. Net als bij het Samen Zorgen Huis heeft de provincie kenbaar gemaakt het grootste deel van de kosten voor haar rekening te willen nemen, op voorwaarde dat de gemeente Leudal ook meewerkt.
Gelet op het feit dat de gemeente uit Den Haag ook geld ontvangt voor sportaccommodaties, vinden wij de passage in de kadernota veel te vaag.
Ook voor de veilige wieleromgeving geldt, dat het initiatief van grote betekenis is voor de mensen van Leudal en daarbuiten, terwijl de bijdrage vanuit de gemeentekas het kleinste aandeel levert.
Wat het CDA betreft komt u in de vergadering van september of oktober met voorstellen naar deze raad, zodat positieve besluiten kunnen worden genomen en de belangrijke investeringsbijdrage van de provincie op de juiste plek terecht komen.
Park Leudal Oost
Ook dit initiatief van een fors aantal verenigingen om in Neer het sportpark geheel te vernieuwen en weer bij de tijd te brengen juichen wij toe. Als raad zijn wij al meermalen op de hoogte gebracht van de plannen en de synergie (zeg maar de schaalvoordelen en de voordelen van de samenwerking tussen verschillende partijen) welke het plan Park Leudal Oost kan opleveren. Ook dit initiatief is al zo diep geworteld, dat het vaag wegschrijven onder een pro-memorie-post in 2017 allerminst veel vertrouwen in de toekomst teweeg kan brengen bij al deze mensen en organisaties die bij de voorbereidingen betrokken zijn.
Eén nieuwe basisschool voor Hunsel, Haler, Ittervoort en Neeritter op een centrale locatie
Door de vier dorpsraden, Spolt, en de gemeente is er een visie op de toekomst gegeven voor het onderwijs in deze dorpen. Ook hier is het CDA hoogst ongelukkig over het opnemen van een voor dit gebied zo belangrijke basisvoorziening onder datzelfde vage kopje ‘pro-memorie’.
Sinds de presentatie in de commissie sociaal is het helemaal stil geworden, terwijl de initiatiefnemers al duidelijk een visie op de toekomst hebben. We mogen hopen dat dit initiatief positief benaderd wordt vanuit dit college. Hoewel het initiatief van onderop komt, is het van doorslaggevend belang dat de gemeente krachtig meedoet in dit initiatief, anders lukt het namelijk nooit om een centraal gelegen vestigingsplaats te realiseren, zoals door alle betrokkenen als voorwaarde is gesteld.
Mede omdat het niet alleen gaat om de basisscholen, maar om een integraal kindcentrum met alle gerelateerde voorzieningen daarin opgenomen, ziet het CDA graag nog dit najaar een voorstel van het college tegemoet.
Het is niet gauw dat wij een doemscenario aanhalen, maar in dit geval weten wij met zijn allen dat het schoolbestuur Spolt hoogst onaangename beslissingen moet gaan nemen als deze raad niet al dit najaar principebesluiten neemt. Of is deze raad de gang van zaken rond de basisschool in Haler al weer vergeten?
Woningbouw
Het aantal sociale huurwoningen in Leudal is laag. Slechts 12 % tegen een gemiddelde van 23% in Midden Limburg. Wij doen een beroep op het college om met de woningcorporaties afspraken te maken voor alle doelgroepen sociale woningbouw/ betaalbare appartementen te realiseren in de dorpen van Leudal. Nu al trekken onze jongeren weg uit onze dorpen, veelal omdat er geen betaalbare woningen/huurwoningen beschikbaar zijn.
Ook voor de senioren ontbreken geschikte woningen in de kernen. Woningen moeten daarvoor geschikt zijn of geschikt worden gemaakt. Mensen moeten echt veel langer in hun huis blijven wonen en de vergrijzing gaat hard. Ook op dit punt is de kadernota voorzichtig, terwijl we niet moeten denken dat het zo’n vaart niet zal lopen. Als hier te weinig gebeurt, worden de problemen over een aantal jaren vanzelf zichtbaar.
Verder denkt het CDA ook aan de statushouders en de arbeidsmigranten. De groep van arbeidsmigranten mag over 10 jaar niet meer op campings verblijven, maar moet dan kunnen rekenen op woonruimte in de dorpen. Voor het CDA geldt regeren is vooruitzien en dient de behoefte in kaart te worden gebracht met een blik in de toekomst over 10 jaar. Het CDA denkt ook aan een betere en meer betaalbare tegemoetkoming aan woningbouw op het gebied van woningsplitsing, kangoeroewoning en bewoning in vrijgekomen (agrarische) bebouwing.
De financiering van de WMO, de jeugdzorg en de arbeidsparticipatie
Zoals bekend hebben we in 2015 middelen van de WMO overgehouden. Voor de jeugdzorg hadden we meer dan 1 miljoen tekort. Gelukkig is dit tekort beperkt gebleven door een vereveningsbijdrage (dat is een afspraak geweest tussen de 7 midden Limburgse gemeenten om de tekorten en overschotten met elkaar te verdelen).
Het CDA betreurt het, dat deze afspraak niet meer van kracht is voor de toekomst. Leudal loopt hierdoor een groter financieel risico en het CDA vindt het daarom ook belangrijk dat er voldoende middelen gereserveerd blijven om onze taken ook in de toekomst goed te kunnen uitvoeren.
Ook op het terrein van de participatiewet krijgen we te maken met hogere kosten in de toekomst. Uit de meicirculaire blijkt dat de integratie uitkering sociaal domein 1 miljoen euro lager wordt dan verwacht. Voor het CDA kan het dus niet zo zijn dat het geld dat beschikbaar is voor de drie decentralisaties, nu ook voor andere begrotingsdoeleinden wordt ingezet. Eventuele overschotten moeten worden gereserveerd om tekorten binnen het sociale domein mee af te dekken.
Met betrekking tot de mantelzorg zouden wij graag vernemen wanneer we als gemeente het mantelzorgbeleid gaan opstellen.
Subsidie en accommodatiebeleid
Als we de uitgangspunten voor het subsidie en accommodatiebeleid van het college lezen kunnen we concluderen dat er gekozen wordt voor de uitwerking van het accommodatiebeleid. Een accommodatiebeleid dat ook nog eens vóór alles wordt gedreven door financiële motieven in plaats van primair te kijken naar de gebruikers. Het subsidiebeleid is door deze aanpak slechts een afgeleide van het accommodatiebeleid en volgt pas veel later, aldus het college.
De CDA-fractie vindt dit echt de omgekeerde wereld….
Ik kom hierbij terug op mijn inleiding: het CDA wil eerst kijken naar de mensen, en pas daarna naar de stenen en de financiële kaders.
Het CDA erkent en onderkent dat verenigingen een enorme positieve bijdrage leveren aan de maatschappelijke integratie van mensen. Accommodaties hebben juist als doel om verenigingen en mensen in staat te stellen tot deze maatschappelijke integratie. Subsidiebeleid kan wat ons betreft niet los gezien worden van accommodatiebeleid. In het agendapunt wat nog later vanavond aan de orde komt over subsidie en accommodatiebeleid, hebben wij heldere uitgangspunten en een heldere visie, die wij bij de behandeling van dat punt graag willen delen.
Uitgangspunt daarvan onder andere geen verkoop van gemeenschapshuizen en verminderen van de subsidiekorting op verenigingen.
Voorzitter, ik kom toe aan mijn tweede deel: de voorstellen van het college in het Fysieke deel.
Fysiek
Omdat er op dit vlak niet zoveel voorstellen zijn, kan ik op dit onderdeel veel korter zijn.
N280
Eerst de N280. Het zal duidelijk zijn dat wij nogal verbaasd waren over het feit dat in deze kadernota al wordt gesproken over een bedrag van 8 miljoen voor de N280 in Leudal. Gelet op eerdere ferme taal vanuit de coalitiepartijen neemt de CDA-fractie graag deel aan het N280-overleg, want voor 8 miljoen kun je nogal wat zaken aanpakken die bijdragen aan een betere inpassing van de N280 door Leudal. Zoals bekend heeft onze fractie het wensenlijstje al geruime tijd klaar.
Nogmaals: goed om te lezen dat het college ruim € 8 mln voor de N280 wil uittrekken. Het college pakt hier op zijn minst haar verantwoordelijkheid, prima.
Aanleg van een fietsbrug bij de spoorbrug in Buggenum
Het siert het college, als het inzet op een versterking van het toerisme in Leudal. Echter kunnen wij het college niet volgen als er nu een bedrag van 3,6 mlj euro wordt opgevoerd om een fietsbrug bij Buggenum naar Leeuwen en Asselt te realiseren. Een veel te hoog bedrag om op de gemeentekas van Leudal te laten rusten.
Wat het CDA betreft komt dit punt pas terug in onze beleidsdocumenten, als het college iets van afspraken met de provincie of met de regio heeft kunnen maken, waarbij de investering vanuit de gemeente Leudal fors wordt terug gebracht. Die financiële ondersteuning voor elkaar zien te krijgen, zien we als een mooie uitdaging voor het college. Onze voorkeur gaat primair uit naar een fietspad aan de Heldenseweg in Neer zeker gezien er een aanzienlijke bijdrage van de provincie in het verschiet ligt. Daarna is wat ons betreft een fietspad aan de Leudalweg aan de orde.
Economisch Actieprogramma Agribusiness
Zoals bekend heeft het vorige college de agribusiness hoog op de Midden-Limburgse agenda gezet. En is inmiddels breed bekend dat in Midden-Limburg van iedere euro die wordt verdiend, 20 % wordt verdiend in de agribusiness.
Tegen deze achtergrond is het CDA blij dat het college dit Actieprogramma Agribusiness in de kadernota noemt. Dit onderdeel is nog zodanig vers en nieuw, dat een op detail uitgewerkt programma niet nu al van het college kan worden verwacht. Toch dagen wij het college uit om bij de presentatie van de begroting met eerste aanzetten komt waarin dit voor Leudal zo belangrijke actieprogramma verder is uitgewerkt.
Op de CDA-steun kunt u rekenen.
Ontwikkeling bedrijventerrein Biobased Zevenellen
Ook op dit punt is het CDA blij dat dit onderdeel de kadernota heeft gehaald. Dit tegen de achtergrond van het geringe enthousiasme bij een enkele partij in deze raad.
Ook wat betreft de ontwikkeling bedrijventerrein Biobased Zevenellen vragen we van het college om bij de presentatie van de begroting met meer uitgewerkte plannen te komen. Wat wil dit college met Biobased Zevenellen nu echt?
Bedrijven Contact Functionaris
De CDA fractie is een voorstander van een Bedrijven Contact Functionaris. Ondersteuning aan ondernemers is echt noodzakelijk binnen Leudal, dit wordt ons steeds meer duidelijk in contacten met ondernemers. Ook een positieve grondhouding vanuit dit college richting ondernemend Leudal is een voorwaarde die duidelijk nog niet ingevuld is.
Economische structuurversterking
Ook op dit punt is het CDA blij dat de economische samenwerking in Keyport, SML en OML tenminste de kadernota heeft bereikt.
Voor het CDA staat als een paal boven water dat de toekomst van Leudal van deze raad vraagt om alle aandacht te hebben voor de ontwikkeling van het aantal banen in Leudal en in de regio.
In de kadernota komt het evenwel niet verder dan ‘pro memorie’ dat zoveel betekent als ‘om aan te denken’. Hoe is dit nu mogelijk?, zo vragen wij ons af, dat het college op deze onderdelen niet verder komt als het noemen van een onderdeel: zonder enige nadere aanduiding, zonder enig idee welke kant het uit moet?
Ook dit punt baart ons hele grote zorgen.
Voorzitter, ik kom toe aan het derde en laatste onderdeel:
Financiën
Als u zou denken dat de belangrijkste punten van het CDA geweest zijn, dan heeft u het mis.
Ja voorzitter, wij lezen natuurlijk ook wel dat het college nu een sluitende begroting presenteert, maar dan wordt toch wel op een onderdeel wel een keer of drie de waarschuwende vinger opgestoken.
Concreet gaat het om het grootste risico, zoals dat in deze kadernota wordt onderkend, namelijk het risico dat de afgesproken bezuiniging van 1,6 mlj op de accommodatie niet kán worden gerealiseerd. Het staat er is de fraaiste bewoordingen, maar voor de insider is het duidelijke taal. Ik citeer: “Een belangrijke processtap in de concretisering van de ombuigingen (…) is het vaststellen van het richtinggevend ‘Beleidskader accommodaties en subsidies’ (…). Na vaststelling van dit beleidskader (en dat is vanavond het geval) kunnen de effecten op de daadwerkelijke realisatie van de bezuinigingen (…) worden doorgerekend. Dit zal vervolgens leiden tot nieuwe beleidskeuzes die aan de raad worden voorgelegd.”
In gewone taal: in deze kadernota is de verwachting al los gelaten, dat het in Leudal zou kunnen gaan lukken om 1,6 mlj te halen bij de accommodaties.
Voor het CDA geen nieuwe inzichten.
Wat het CDA betreft wel een opdracht aan het college: kijk nu eens niet langer primair naar de accommodaties, maar kijk bij die taakstelling nu eens in de volle breedte naar alle vastgoed van de gemeente.
Als tweede punt onder het kopje financiën vragen wij ons af of het wel zo verstandig is om de stijging van de OZB van nu 2% terug te brengen naar 0,5%.
Het CDA ziet namelijk nog steeds dat Leudal bijna bovenaan staat in het rijtje van de goedkoopste gemeenten waar het gaat om de belastingdruk voor de inwoners. Prima, maar voor het CDA geen doel op zich. Veel belangrijker is het voorzieningenniveau voor onze inwoners. Wij geven het college mee om dit in de begroting eruit te halen, want tegen de achtergrond van de bezuinigingen is het nu al aanbieden van symbolische voordeeltjes niet iets waar de mensen in Leudal massaal op zitten te wachten. In plaats daarvan kan het college zich beter richten op het oplossen van problemen en het benutten van kansen.
Allerlaatste punt, dat van al die ‘pro memorie’- punten. Het CDA had weliswaar van alles verwacht bij deze kadernota, maar zeer zeker niet dat het college zoveel belangrijke investeringen in de samenleving van Leudal zomaar en erg vaag wegschrijft onder het kopje ‘pro memorie’, dat zoveel betekent als ‘om aan te denken’.
Zo’n vaagheid van het college, dat is iets wat het ons nu echt te denken geeft….
Om het maar kort en krachtig samen te vatten: college, maak duidelijke keuzes en durf aan deze raad nu eens een aantal plannen en projecten voor te leggen die er voor de toekomst van Leudal echt toe doen!
Op onze steun kunt u rekenen!
Nog één laatste punt.
We vinden het prima dat de burgemeester positief is over het CDA-idee om de Limburgse Bestuurdersdag in 2017 tijdens het 10-jarig bestaan van Leudal binnen Leudal te organiseren.
Op deze manier kunnen we Leudal positief op de kaart zetten. Dit idee mag wat het CDA betreft; indien dit meer concreet wordt; in de begroting landen.
